Piet Pietjes, een ongekend talent

Ik lees wel eens interviews. Ja, dat is echt waar. En niet alleen dat, soms lees ik ook interviews met schrijvers die een nieuw boek uit hebben. Dat zou heel interessant kunnen zijn, ware het niet dat zich er vaak een verschijnsel voor doet waar ik ECHT NIET tegen kan als literatuurwetenschapstudent. Ik zal het uitleggen.

Een fictief voorbeeld. Schrijver Piet Pietjes heeft een boek geschreven, ‘Dirk-Jan’. Het boek gaat over een jongen, Dirk-Jan (serieus?), die opgroeit in een klein dorp en zich eraan onttrekt wanneer hij achttien is en hij naar de grote stad gaat. Je kan je wel voorstellen hoe dat gaat: ruzie met zijn ouders, geen geld, gedoe met meisjes et cetera.

Piet Pietjes is nogal bekend (duh, wie kent hem niet?), dus hij wordt geïnterviewd door alle kranten en tijdschriften. Waar vragen ze naar? Autobiografische elementen. Want heel toevallig komt Piet Pietjes ook uit een klein dorp en is hij naar een grote stad gegaan. Dus meneer Pietjes, is het u dan ook overkomen dat u verlaten bent door het meisje van uw dromen, zoals Dirk-Jan? Had u ook ruzie met uw ouders en hebt u ze toen tien jaar niet gezien?

En het is zo NIET boeiend en relevant. Barthes, een bekende in de wereld van literatuurwetenschap, verklaarde in 1967 de schrijver dood. Dat wil zeggen dat hij er tegen is dat mensen teksten interpreteren door te kijken naar de auteur en of bepaalde gebeurtenissen in het verhaal autobiografisch zijn. Volgens Barthes gaat het namelijk om de lezer, de interpretatie van de lezer. Iedereen zal het anders interpreteren, maar dat is juist het mooie eraan. Het is niet interessant of de schrijver wel of niet ook in de tuin van de buren heeft geplast, omdat het niet om de schrijver gaat, maar om het verhaal.

Dus lieve journalisten, kap er gewoon mee. Ook al is het autobiografisch, dan nog is het niet hetzelfde. Als schrijver maak je dingen mooier of juist erger en taal is überhaupt niet transparant. Alvast hartelijk bedankt.

Ergeren jullie je daar ook aan of ben ik de enige?

43 Responses to “Piet Pietjes, een ongekend talent”

  1. Ik heb er nooit over nagedacht, maar je hebt inderdaad gelijk! De interpretatie moet je aan de lezer overlaten.

  2. Ik erger me er niet per se aan, maar ik vind wel dat meneer Barthes gelijk heeft. Zo heb ik er nooit echt over nagedacht, maar ik kan me er wel in vinden!

  3. Ik ben het compleet met je eens. Ook omdat het relatief belangrijk is voor de teksten die ik zelf schrijf (al is het voornamelijk dan de betekenis an sich waar mensen om vragen).

    • Bij schrijvers: enerzijds erger ik me eraan als het inderdaad vaak gebeurt.
      Anderzijds: ik wil het graag ook weten! zeker als in een boek een scène voorkomt die je met de gekste wil van de wereld nog niet zelf had kunnen verzinnen, ga je wel denken: dude, is dit ECHT gebeurd?! En daar wil ik dan graag antwoord op :) Vooral als een schrijver zoiets voorin zet als ‘elke overeenkomst met de werkelijkheid berust op toeval’

      Voor mijn eigen blog vind ik het soms op het randje om iets te plaatsen en voel ik me verplicht er onder te zetten dat het niet over mijzelf gaat… omdat je anders de vragen krijgt. Maar goed, die zie ik als een compliment, want blijkbaar schrijf je zo dat het wel echt lijkt! (Die geldt dus ook voor jou Jaap ;))

  4. Wow… Barthes wordt nog steeds aangehaald…

  5. Ja, het maakt niet uit of iets wel of niet autobiografisch is. Het gaat om het verhaal en hoe de lezer het verhaal vindt. Als het waargebeurd zou zijn maakt dat toch nog niets uit.

  6. Het is natuurlijk gewoon sensatiezucht. Een boek is blijkbaar interessanter als het (deels) echt gebeurd is. Journalisten willen nou eenmaal iets te wroeten hebben. Maar het is inderdaad irritant.

  7. Ben het helemaal met je eens, een boek is een boek. Of er nou autografische elementen in zitten of niet.

  8. Ja! Dat is natuurlijk zo en ik had daar eigenlijk nog nooit zo over nagedacht. Leuk die blogs met een linkje naar je studie! (Daar mag je van mij best een terugkerend thema van maken!)

  9. Inderdaad! Omdat ik zelf een keer een ‘verhaal’ heb geschreven kan ik me voorstellen dat de schrijvers in questie zich ook moeten ergeren aan zulke vragen want wat doet het ertoe of het ‘echt’ is gebeurd of niet???

  10. Ik vond dat zelf ook altijd één van de interessantste dingen aan literatuurwetenschap, de ideeën van Barthes. Het maakte mijn lessen bij Amerikanistiek altijd zo bla-bla, omdat je haast nooit discussie voerde, en de helft van het college ging het over het roerige leven van de schrijver, en niet over de inhoud van het boek!

  11. Ik begrijp je bedoelling. En eigenlijk ben ik het wel met je eens.
    Het verhaal wordt door iedereen anders ervaren. En zeg nou zelf: Als schrijver zou ik ook dingen mooier maken dan ze zijn :)

  12. Was het niet ook Barthes die die 4 verschillende achtergronden aanwees, de schrijver, de context (in de historie dus), de intertekstualiteit en de lezer? Ik erger me er niet per se aan dat mensen vragen naar autobiografische elementen, want natuurlijk zitten er altijd van die elementen in. Een schrijver heeft ook maar één leven en zo dus zijn eigen ervaringen die hij op een bepaalde manier verwerkt, al is het maar een visie die in het boek naar voren komt. Waar ik me wel aan erger is dat de andere aspecten dan weer niet aan bod komen.

  13. Journalisten kunnen net als recensenten iets grandioos voor een ander verpesten. Ze letten op de verkeerde dingen. Daar waar een lezer gewoon leest, zich laat mee slepen voor het verhaal, zich langzaam bevind in een wereld die voor hem onbekend is, maar er van geniet omdat het beter/slecht is dan de wereld waarin hij zelf leest (de HIJ is dus de lezer), gaat een journalist letten op elementen waar een lezer niet eens bij stil wil staan. Maar zodra lezer dit leest, is het boek ook meteen verpest, want vervolgens zit je de rest van het verhaal te denken “Zou de schrijver zit zelf hebben mee gemaakt” en “Ja… lees ik nu een autobiografie of een roman/thriller/horror, whatever”.

    Dus ik zeg; kappen met dat overdreven analiseren van alles. Maakt het voor de lezer/kijker een stuk leuker.

  14. Ik merk het zelf al als ik stukken van verhalen die ik schrijf, die ik nooit aan iemand laat lezen, wel aan iemand laat lezen. Ik krijg altijd de vraag of het echt gebeurd is, wanneer dat dan gebeurd is, hoe ik dat zo goed weet en of het in-hemelsnaam-wel-goed-met-me-gaat.

    Maar ik moet eerlijk bekennen dat ik journalisten tegenwoordig over het algemeen saai en onprofessioneel vind!

  15. Hierdoor was het lezen van boeken in de bovenbouw van het VO ook totaal niet plezierig. Bij elk zinnetje dacht je ‘wat zou de auteur hier mee bedoeld hebben? Is dit soms een motief?’ blabblabla.
    Ik laat me veel liever meenemen door het verhaal en over de bedoeling denk ik achteraf misschien nog wel na.

  16. Om uit Journalistiek oogpunt te spreken: Het gaat altijd om de man/vrouw achter het boek. Anders kunnen we net zo goed gewoon het boek interviewen.

    • Nou, doe het dan op een andere manier: als het per se om het boek moet gaan, interview dan verschillende lezers om te kijken hoe mensen het opvatten. Als het om de schrijver moet gaan, interview de schrijver dan over zijn leven.
      Maar niet op deze manier (naast dat het ook absoluut niet origineel is).

  17. Interviews met schrijvers vind ik weinig interessant. Die tijd kunnen ze ook besteden aan het schrijven van een nieuw boek!

    Toch vind ik het wel leuk om bijvoorbeeld van een boek als Sonny Boy te weten dat er grote gedeeltes echt gebeurd zijn dat dan weer wel.

  18. Ben het er helemaal mee eens! Ik wil dat ook niet eens weten. Leuk geschreven artikel zeg!

  19. Ik vind dat ook heel vervelend. Het is zelfs een beetje raar.

  20. Ik erger me er zelf niet aan. Maar je hebt wel gelijk!

  21. Oké, ik wou dat ik hier een mening kon neerpoten, maar het enige wat ik halverwege dacht was: ‘Oh, Barthes weer!’

    Wat ik overigens niet denigrerend bedoel naar jou toe, maar soms hoor je namen binnen een bepaalde studie soms te vaak – moet ik tegen jou zeggen natuurlijk…

    Maar je hebt wel een punt. Maar ik vind dat er door de band genomen nogal veel mensen in boekjes, kranten of op tv verschijnen met zero boodschap.

  22. Soms is het irritant, maar soms is het ook wel leuk om iets te weten over het leven van de schrijver. Maar meestal slaat het nergens op…

  23. ik hou me er eigenlijk niet zo mee bezig haha

  24. Ik ben het helemaal met je eens. Voor de interpretatie van een werk zijn de biografische gegevens van de maker echt niet belangrijk. Natuurlijk wordt het een ander verhaal als je een werk wetenschappelijk gaat bekijken, maar als je voor je plezier een boek leest of misschien een schilderij bekijkt, is dat niet boeiend om te weten.

  25. Zelf laat ik liever in het midden of datgene wat ik geschreven heb autobiografisch is of niet. Oftewel: helemaal gelijk! Laat het maar aan de lezer over :)

  26. Het hangt er vanaf… Ik heb nu voor m’n mondeling Nederlands achtergrond informatie moeten opzoeken over de boeken en hun schrijvers en dan is het leuk om die links te leggen. Ik ben het er wel mee eens dat er veel te veel nadruk op wordt gelegd. Het is leuk als je een boek leest over een schrijver en later een interview leest waarin hij vertelt over een ervaring die verdacht veel lijkt om die gebeurtenis in dat boek.
    Maar ik heb er persoonlijk eigenlijk geen last van en laat mijn interpretatie van een boek er echt niet door beïnvloeden.

  27. Interessant, zo had ik het nooit bekeken. Maar inderdaad, de interpretatie van de lezer is veel boeiender!

  28. Ik had er eigenlijk nog nooit over nagedacht, maar ik ben het helemaal met je eens :)

  29. Dit is dus de reden waarom ik geen boeken lees :)

  30. Daar had mijn leraar Nederlands het ook altijd over. Maar je hebt wel gelijk. Non-fictie zou moeten worden beschouwd als non-fictie. Een schrijver wordt natuurlijk geïnspireerd door zijn eigen ervaringen, maar zal het voor een roman toch wat veranderen.

  31. Hmmmm nooit zo bewust van geweest maar idd sommige dingen moet je laten zoals ze zijn, een op zichzelf staand verhaal bijv ;)

  32. Ik heb er nog nooit over nagedacht maar Barthes heeft wel gelijk

  33. Is het niet zo dat die journalisten gewoon niets anders weten te verzinnen? oh, en ik ga eens googelen op Piet Pietjes, want ik ken ‘m niet xD

  34. Ik ben het met je eens dat journalisten en recensenten altijd enorm diep gaan graven in een tekst, want ‘er zit altijd wel een dubbele bodem of een autobiografisch kantje aan’. Soms klopt dat laatste wel, maar even goed is dat niet zo.

  35. Ik verklaar bij deze mijn liefde aan meneer Barthes! Ik vind het altijd heel irritant als aan schrijvers (van zowel boeken als gedichten, maar ook liedjes) wat ze ermee bedoelden.. Wat maakt dat nou uit? Voor mij betekent het dit en voor een ander dat.. Dat is het mooie ervan.. Wat een held, die man!
    Daarnaast is het best te begrijpen als schrijvers autobiografische elementen toevoegen aan hun boeken, dat schrijft makkelijk(er). Als je bent opgegroeid in een dorp is het makkelijker om dat gevoel te vangen dan om iets te schrijven over hoe je opgroeit in de stad. Wil niet zeggen dat het altijd beter is, maar ik snap het en doe het zelf ook..

  36. Trackbacks

Leave a Reply to Joyce