Origineel. Of toch niet?

Een stukje uit De Wereld van Sofie van Jostein Gaarder, waarin een meisje, heel kort samengevat, les in de filosofie krijgt:

‘In de tijd van Hume werd algemeen aangenomen dat er engelen bestonden. Met een engel bedoelen we een mannelijke gedaante met vleugels. Heb jij wel eens zo’n wezen gezien, Sofie?’
‘Nee.’
‘Maar je hebt wel eens een man gezien?’
‘Niet zulke domme vragen stellen.’
‘Je hebt wel eens vleugels gezien?’
‘Natuurlijk, maar nooit bij een mens.’

Want wat is er nou met die engelen? Ze bestaan uit twee onderdelen die in de werkelijkheid niet bij elkaar horen: een man en vleugels. Zo kun je verder gaan met voorbeelden (een sfinx, de hel, eenhoorns etc.).

Wat is het punt? Eigenlijk kun je nooit origineel zijn. Afgelopen zaterdag was ik bij een schrijfworkshop van Knof en daar was een vrouw die graag iets nieuws wilde schrijven, iets origineels. Maar het punt is: dat kan niet. Een liefdesverhaal? Het stikt ervan. Een boek over de Franse revolutie? Je bent niet de enige.

En dat is ronduit vervelend (in plaats van ‘vervelend’ mag je daar ook een ander woord invullen). Want het liefst willen we origineel zijn, uniek. Iets nieuws bedenken. Maar al bedenk je een geweldige uitvinding, het bestaat uit afzonderlijke elementen die er al waren. Het was er al, alleen misschien nog niet zo samengesteld.

Moeten we dan stoppen met schrijven, schilderen, bedenken, uitvinden? Nee, natuurlijk niet. Honderd procent origineel zijn kan niet, maar je kunt er wel naar streven, proberen er zo dicht mogelijk bij in de buurt te komen (Je zou bijvoorbeeld een boek over glinsterende vampiers kunnen schrijven. Er is wel eens over vampiers geschreven en ook over glitters, maar de combinatie samen is ongekend!)

Word jij ook een beetje verdrietig hiervan? Of denk je: nee Laura, dit is dikke onzin, originaliteit bestaat wel (graag met voorbeelden). Ik ben benieuwd wat je ervan vindt :)

41 Comments to “Origineel. Of toch niet?”

  1. Originaliteit bestaat wel. Er is ook zoiets als een schrijfstijl. En nieuwe soorten plotverandering. En een hoop aantal onverwachte gebeurtenissen. En oude schrijversperspectieven (of hoe heet dat ook alweer? je het kan met ‘ik’, ‘hij/zij’ en alwetend doen) in nieuwe vormen.

    Als originaliteit al niet meer bestond…

  2. Woorden rdenen
    Plaatsen op regels
    Zin geven
    Rijmen of niet
    Een kanteling in taal
    Er een nieuwe
    Betekenis aan geven
    Maar ook woorden verzinnen ismogelijk
    Met taal kan veel, zo niet alles…
    Poëzie is ruimer dan romans etc. Maar goed, gebruik de fantasie!

  3. De originaliteit zit denk ik niet in de onderwerpen, maar in de manier hoe jij ze benadert. Neem nu onze voorgaande blogs. Ik had de regen, jij de paraplu. In wezen gaat het over een nat pak krijgen, en toch zijn het twee heel aparte blogs geworden. Dat komt omdat het telkens door een ander oog bekeken werd. Iedereen heeft een eigen, unieke manier van kijken, die niet kopieerbaar is. Daar ging “Ik schilder … tekst” trouwens ook een beetje over …

  4. Voor een paper bijvoorbeeld moet je wel origineel zijn toch, anders is het plagiaat. En niet iedereen kent alle verhalen. En ik denk ook dat je vooral moet schrijven omdat je het leuk vindt en niet om per se origineel te zijn :)

  5. Inderdaad. En als je al iets gedaan hebt, gemaakt hebt wat enigszins origineel genoemd kan worden wil iedereen dat ook doen en word je nageaapt. Niet dat dat altijd verkeerd is, want zonder na-aperij bestonden al die beautyblogs niet.
    Ik ben het in ieder geval met je eens dat het heel moeilijk is om nog origineel te zijn in de zin van iets nieuws doen. Het is alleen nog mogelijk door originele samenstellingen van bestaande gegevens.

    Ps: in the twilight saga glinsteren de vampiers in de zon, alsof er glitters opgeplakt zijn… Dus dat bestaat ook al ;)

  6. Maar met zo’n redenatie kan je helemaal niets meer doen, omdat je in de veronderstelling leeft dat ‘alles’ al gedaan en bedacht is. Da’s natuurlijk niet zo, anders bestond innovatie an sich niet eens. :)

  7. Ik word daar niet verdrietig van, omdat, zoals je al zei, je verschillende dingen kan combineren om er een heel nieuwe combinatie van te maken. Ik denk dat als je met iets compleet, mega, ontzettend nieuws zou komen, mensen het sowieso niet zouden waarderen, omdat ze het niet kennen.

  8. Is originaliteit niet meer een deel van het concept authenticiteit?

  9. De Wereld van Sofie. Eerste keer dat ik dat boek las vond ik er geen bal aan. Tweede keer was epic. :P

  10. Ik weet wel dat het bijna niet mogelijk is om 100% origineel te zijn, maar als dan iets gemaakt of geschreven hebt en je ziet dat iemand anders dat ook heeft gedaan (ongeveer) hetzelfde, dan kan ik daar inderdaad wel een beetje verdrietig van worden.
    Ik zou trouwens de boel bij elkaar brullen als blijkt dat iemand een aantal jaren geleden al appeltjes verstopt heeft. ;-)

  11. Echt origineel zijn is erg moeilijk denk ik. Je kan wel erg creatief zijn in de manier waarop je dingen toepast, aan de man brengt. En vandaag de dag is ook de verpakking belangrijk… Het komt er vooral op aan te laten uitschijnen dat je iets nieuws uitgevonden hebt.

  12. Originaliteit bestaat, maar het is ongelofelijk moeilijk. Vooral wat betreft het schrijven. Sinds iedereen lettertekens kan tekenen en ze ook nog eens begrijpt is er zoveel op de markt gekomen dat het bijna onmogelijk is om nog iets nieuws te verzinnen.
    Maar creativiteit is meer dan originaliteit: het is outside of the box denken, verder kijken dan je neus lang is en telkens opnieuw verder gaan op zoek naar datgene dat echt de max is (of sexy dat is een woord dat toch veel opduikt over leuke dingen :P)

    Enfin, als schrijver komt het erop aan om vooral… jezelf te zijn en vanuit je hart te schrijven denk ik. Op je eigen manier en met je eigen kleine accenten.
    Aangezien niemand hetzelfde is dan zou het toch een beetje origineel moeten worden uiteindelijk, niet? :P

  13. Ji emwhe hillo oliio daribmie. Koj mila zoro et?
    Dat zou ook kunnen, een heel boek lang, best origineel, maar geen kat zou het lezen en met recht en reden ;-)
    Het is iets waar ik ook al over had nagedacht. Ik ben nu bezig met het schrijven van een roman (alweer) en onlangs voelde ik plots een enorme teleurstelling opkomen, omdat mijn eigen roman me plots deed denken aan een bestaande film…
    Maar inderdaad, andere accenten leggen, andere invalshoeken.

    Het voorbeeld dat ik nu in mijn hoofd heb, is ‘de boekendief’ van Markus Zusak: over wereldoorlog II. Een geniaal boek, geschreven vanuit het perspectief van de dood. Maar lag dat eens naast ‘The Boy in the striped Pyjamas’ van John Boyne, ook over wereldoorlog II, maar gezien vanuit het standpunt van een negenjarig jongetje. Twee compleet verschillende boeken, ook al hebben ze hetzelfde onderwerp!

  14. Hm, interessant. Je hebt ergens wel gelijk, want veel concepten die je bedenkt, bestaan al… maar ik ben het wel met mijn bovenposters eens dat je je best kunt doen om toch zo origineel mogelijk te zijn met je schrijfstijl en de vervorming van concepten, om op die manier je eigen originaliteit te creëeren!

  15. Ik denk dat je wel origineel kunt blijven, door je eigen schrijfstijl, het perspectief, zoals hierboven met het negejarige-jongetje en de dood, zijn heel verschillende perspectieven. En ook zoals jij zegt door dingen te combineren. Ietsheel nieuws komt er niet meer, er zijn ook al paarden met vleugels en hoorns, dus eenhoorns met gevleugeldep aarden gemixt weer.

  16. Om origineel te zijn, moet je over een goed stel hersenen beschikken. :-)

  17. Eerlijk gezegd heb ik daar nog nooit echt zo over nagedacht, maar je hebt wel gelijk. Het worden al snel combinaties die iets nieuw maken.

  18. Ik denk dat je vooral origneel moet zijn in de manier van schrijven, met een plot en schrijfstijl die afwijkt van de rest. Als je kijkt naar Harry Potter: Rowling heeft heel veel ideeën ‘hergebruikt’; het idee van heksen en tovenaars is al eeuwen geleden bedacht. Maar juist het plot wat ze eromheen bedacht, maakte het tóch orgineel. Het idee hoeft dus niet nieuw te zijn, het is maar net hoe je het uitwerkt.
    Sorry voor het clichévoorbeeld :p
    Ik word er overigens ook wel eens verdrietig van, als ik een heel goed boek uitheb en dan besef dat dus wéér een idee was dat niet meer bedacht kan worden. Als je begrijpt wat ik bedoel :’)

  19. Het is zeker waar dat er al zoveel boeken bestaan dat het moeilijk is om nog echt origineel te zijn. Toch kan je door je eigen stijl en totaal andere personages of verhaallijnen een heel ander verhaal creëren. Rowling bijvoorbeeld heeft inderdaad veel dingen hergebruikt (onder andere van Tolkien), maar toch heeft ze er een heel eigen wereld mee geschapen.

  20. Als je ervan uitgaat dat ieder mens een unieke combinatie genen heeft en dus nooit exact gelijk is aan een ander mens, dan zal ieder mens in principe hetzelfde onderwerp anders benaderen. Opvoeding + omgeving beïnvloeden ook de manier waarop je iets benadert en als jouw opvoeding + omgeving overeenkomt met die van een ander lijken jullie benaderingen op elkaar. Maar precies gelijk kan het niet zijn. Dat is mijn veel te simpele en wetenschappelijk slecht onderbouwde stelling, maar het geeft in ieder geval de hoop dat ik origineel kan zijn.

  21. Ik denk dat originaliteit wel degelijk bestaat, alleen (zoals eerder gezegd) in de wijze van benadering enzo, en niet qua onderwerp.
    Hoewel, ik ken geen boeken over vampiers die groen worden in de zon..

    • Nou, misschien moet jij daar maar een boek over schrijven dan! Het schijnt dat je met dat soort boeken heel veel geld kunt verdienen, dus die weet…

  22. Losse ideeën zijn inderdaad niet erg origineel, het is tegenwoordig allemaal al een keer gedaan, het is de combinatie van verschillende aspecten die origineel moet zijn om tot een origineel geheel te komen.

  23. Ik denk dat je niet 100% origineel kan zijn. Maar, zoals hierboven ook al gezegd, dat je door een eigen schrijfstijl e.d. wel een vrij origineel boek kan schrijven.

  24. Als je erover na gaat denken wordt je wel een beetje verdrietig misschien, maar de inhoud is niet het enige waar mensen naar kijken. Er is ook nog zoiets als schrijfstijl, opmaak, woordkeus etc. Je kunt dingen op vele manieren beschrijven, de verschillende perspectieven. Dus misschien is het onderwerp wel hetzelfde, maar ik denk dat je nog steeds origineel kan zijn.

    En daarnaast hangt het ook maar weer af wat je onder ‘origineel’ verstaat (om maar even filosofisch te doen) Als een kunstenaar een prachtig werk maakt, en iemand schildert hem na, is diegene dan nog origineel? Je zou kunnen zeggen van niet want hij maakt iets na wat die andere schilder namaakt, maar aan de andere kant. De schilder schildert vaak de werkelijkheid, en als zijn schilderij aan de werkelijkheid is toegevoegd dan schildert de volgende schilder wanneer hij het schilderij van de ander naschildert ook weer gewoon de werkelijkheid.

  25. Ik geloof nog wel in een zekere originaliteit, omdat iedereen anders is. Er gaat toch altijd een stuk van jezelf zitten in een productie, iets dat niemand anders heeft ^^

  26. Een originele combinatie van verschillende elementen kan natuurlijk nog steeds, als je deze theorie volgt.

  27. Tja de onderwerpen zullen niet origineel zijn maar het verhaal wat je schrijft staat naar mijn mening volledig op zichzelf. Ik zie dat met mijn manuscript, een onderwerp wat al weet ik hoeveel keren beschreven is. Maar geen enkele keer zou het zo als mijn verhaal zijn, waarom? Omdat het MIJN verhaal is :)

  28. Ik zal maar niet uitgebreid gaan filosoferen, want dan ga ik verdwalen in het woud van atomen en quarks. Ik zou het knap vinden als iemand nieuwe elementaire deeltjes weet te produceren!

    In ieder geval: we hebben dat woord vast niet voor niks. :)

  29. Dat doet me wel denken aan intertekstualiteitstheorieën (Die heb je misschien ook wel gehad?) Daarin wordt ook beschreven hoe teksten bestaan uit fragmenten van andere cultuurteksten en dat alles bestaat uit dingen die al eerder gezegd of gedaan zijn :P Ik weet het even niet meer precies (heb de hele dag al huiswerk gemaakt, ben gaaaaaar!) maar ik vond het wel een leuke gedachte dat jij geen tekst creëert maar je cultuur, en dat je eigenlijk altijd een onderdeel bent van de cultuur van dat moment en daardoor meer een tendens van iets bent dan een uniek iets. Al heb je daar op zich niet zo heel veel aan als je probeert op te vallen :P

  30. Als we voorbeelden gaan noemen, zijn ze natuurlijk al niet origineel meer. Kortom, sssst. ;-)

  31. Nou ja, origineel, het is misschien ook een beetje zo dat je er op moet komen. Of uit de band moet durven te springen. Iets kan op zichzelf misschien niet origineel zijn, maar misschien wel in de situatie waar jij je in bevindt. Zoals, je bent niet origineel als je een broek draagt, maar als je ergens bent waar alleen maar rokken worden gedragen en jij draagt een broek, dan is dat op een zekere manier toch origineel. Net zoals het combineren van ideeën. Misschien niet 100% ‘zuiver’ origineel, maar wat mij betreft origineel genoeg ;)

  32. Het is helemaal niet erg als een verhaal niet origineel is, zolang de uitvoering maar goed is.

  33. Och jee dat boek, ‘De wereld van Sofie’ moest ik lezen voor filosofie op school! Maar ik zal even reageren op het feit dat niets meer origineel is. Je hebt daar wel gelijk in, maar daardoor hoef je toch niet te stoppen met het maken van verhalen of schilderijen? Je kunt juist dingen samenvoegen tot iets totaal nieuws en dan is het ineens wel origineel ;)

  34. Ik ben het met je eens, maar toch ook niet…. Natuurlijk er zijn zat boeken die over hetzelfde thema gaan, boy meets girl, boy falls in love with girl, boy loses girl: hoe vaak hebben we het wel niet gezien/gelezen. Maar als je dit combineert met leuke personages, leuke schrijfstijl, bedenk het maar, krijg je toch een origineel verhaal. Neem nou Titanic… Het sluit perfect aan op mijn beschrijving hierboven (boy meets girl) (alleen moet het girl … boy zijn XD). Toch is het een geweldige film (en wie het daar niet mee eens is mag discusseren met de miljoenen die de film heeft opgebracht) door de personages en de setting… Een klein detail kan iets eigenlijk al origineel maken…. Ja in de grote lijnen is er echt niks meer origineel. Maar het zijn de kleine dingen waardoor het enorm verschilt van dingen die ‘hetzelfde zijn’.

  35. Iets hoeft toch niet totaal nieuw te zijn om origineel te zijn? Ik heb niet de illusie dat ik als eerste persoon op aarde de Eiffeltoren heb gefotografeerd en toch heb ik best mooie foto’s kunnen maken, wat minder standaard. Origineel gaat wat te ver, zeker toen nog (de laatste keer dat ik in Parijs was, is alweer bijna 4 jaar geleden), maar het kan wel. Sterker nog, ik zou dat nu ook wel kunnen.

    Ego? Vind ik niet, het hangt maar net van je definitie van originaliteit af.

  36. Ik heb daar ook wel een beetje last van. Lijkt me geweldig om een boek te schrijven, maar bedenk maar eens iets dat nog niet is beschreven. Lastig lastig, maar hoeveel liefdesverhalen/thrillers/etc. heb je al wel niet gelezen? Ook vaak over hetzelfde maar we lezen ze wel, dus je hoeft niet altijd origineel te zijn. Ik denk dat je met een leuke schrijfstijl al heel ver komt..

  37. Ha Laura,
    ik bedoelde uit te leggen dat op een zeker abstractieniveau alles al gedaan is, en goed ook, en lang geleden al. Neem (het boek) The Lord of the Rings. Boordevol verwijzingen naar oude mythes en legendes met een plot dat bekend voorkomt: het kwaad dat overwonnen moet worden door een (onwaarschijnlijke) held die daarvoor op een queeste moet gaan. Maar op een manier verteld die nieuw was en vele generaties fantasy auteurs heeft geinspireerd. Vele (redelijk) originele elementen opgehangen aan de kapstok van een eeuwenoud verhaal. En die kapstok helpt de lezer om op te gaan in het boek en de originele elementen te waarderen.

    Te veel originaliteit maakt een boek onleesbaar. De kunst is om het te doseren. Ken je klassieken en wees niet bang om op bestaande thema’s te variereren. Musici doen het ook al eeuwen met een beperkte set akkoorden en toch worden er nog originele liedjes geschreven.

    Denk ik.

Leave a Reply to De Toornige Tjiftjaf