Les van juffrouw Laura: Nederlands

Naast student Literatuurwetenschap en blogger ben ik ook bijlesjuf. Ik lijk misschien een lief meisje, maar als bijlesjuf ben ik erg streng. Zo laat ik de bijles niet beginnen, totdat het bijleskindje ‘Goedemiddag juf Laura’ zegt. Als het kindje aan het einde geen ‘Tot ziens, juf Laura’ zegt, wordt mijn salaris voor die les verdubbeld. Onvoldoendes straf ik af met een zweep van de liniaal. Complimenten geef ik niet.

Dat gezegd hebbende zal ik jullie vandaag verblijden met een les Nederlands van juf Laura. Dus zeg maar in koor: ‘Goedemiddag/avond/ochtend juffrouw Laura!’
Goed zo. Ik zal eerst even vertellen waarom ik dit doe. Dit is niet op een ohmijngodwelkemensenmakendiedommefoutennoukijkmijeensgoedinNederlandszijn-manier bedoeld. Mensen maken fouten (zelfs ik, kun je het je voorstellen?) en dat kan gebeuren. Het is niet leuk om fouten te maken (als je overigens een fout bij mij ziet, dan moet je dat gewoon zeggen, ik beloof dat ik niet boos word!), dus is het wel handig om een aantal dingen te weten. Hieronder een paar fouten die ik vaak tegen kom en belangrijker: hoe het wel moet.

1. Ijsland IJsland.
Dit is iets wat ik vaak zie. Veel mensen gaan niet naar IJsland, maar naar Ijsland op vakantie (huh, dat land ken ik niet?). Maar bij de ij horen de i en de j bij elkaar, dus als de i een hoofdletter is, dan moet de j dat ook zijn. En als je dat niet kan onthouden: probeer Ijsland maar eens uit te spreken. Klinkt toch anders dan IJsland.

2.  Jou boek jouw boek. Dit is echt wat voor jouw jou.
Niet alleen de d’s en t’s zijn lastig, hetzelfde geldt voor de w. Wanneer wel en wanneer niet? Als het een bezittelijk voornaamwoord is (zoals: mijn/jouw/haar/zijn/ons/jullie boek) komt er een w achter, dus: jouw. Logischerwijzer als dit niet het geval is, komt er geen w achter: ik geef het jou. Maar lastig wordt het in het volgende voorbeeld: dit boek is van jou. ‘Huh, maar dan is het toch ook een bezit?’ Ja, maar het is geen bezittelijk voornaamwoord. Je kunt het zo onthouden: bezittelijk voornaamwoord = w, voorzetsel (op de basisschool leerden we dat met behulp van een kip en zijn hok. Dus alles wat je kon verzinnen: de kip zit in, voor, achter, op etc. zijn hok was een voorzetsel) = zonder w. Oh en zeg alsjeblieft geen me boek, maar mijn boek.

3. Persé per se.
Dit is alleen voor de mierenneukers (sorry voor het taalgebruik) onder ons, zoals ik. Het woord komt oorspronkelijk uit het Latijn waarin het op zichzelf betekent. In het Latijn kenden ze de accent aigu niet (het streepje). Niemand zal het vervelend vinden als je persé gebruikt (behalve ik), maar de officiële spelling is per se.

4. Hij wilt hij wil
In het Nederlands komt er achter regelmatige werkwoorden in de derde persoonsvorm in het enkelvoud een t erachter. Bijvoorbeeld: lopen – hij loopt. Laat het werkwoord willen nu net niet zo’n regelmatig werkwoord zijn. Willen is een beetje dwars en heeft dus geen t bij hij/zij/het. Hetzelfde geldt voor de werkwoorden kunnen, zullen en mogen.

5. Ik irriteer me aan hem. Ik erger me aan hem.
Ergeren en irriteren zijn twee verschillende werkwoorden. Maar wanneer gebruik je ze? Irriteren wordt passief gebruikt. Iets irriteert je. Je kan je niet aan iets irriteren. Maar je kunt je wel aan iets ergeren, actief dus. Voorbeeld: Jouw gedrag irriteert me. Ik erger me eraan.

Goed, klas, dit was de les. Nu goed leren, want voor morgen geef ik een proefwerk op. Class dismissed!

(En even, omdat ik benieuwd ben: is dit handig of niet? Zou je het leuk/interessant/leerzaam vinden om dit soort dingen vaker te lezen? Of denk je: rot op, ik heb al Nederlands gehad op de middelbare school :P)

72 Responses to “Les van juffrouw Laura: Nederlands”

  1. Ook gezien mijn studie kan ik niets anders doen dan deze post heel hard toejuichen! :)

  2. Ik kende ze allemaal al, hoezeeee. Maar goed, ik ben dan ook net zo’n taalmierenneuker als jij. :P
    Enne, juffrouw Laura, mag ik daarom wel een gouden sterrensticker in mijn schriftje?

  3. Er zijn ook mensen die ‘jouwn’ zeggen. Die lui verblijven vrij vaak in wat zuidelijker provincies.

  4. Goedenacht (waarschijnlijk ochtend als jij dit leest) juffrouw Laura! Ik herkende zowaar alle fouten, alleen die laatste vind ik soms erg lastig. En persé zie ik gewoon als ‘Nederlandse’ versie van per se. Ik gebruik zelf beide versies wel eens, net waar ik zin in heb, haha. Die eerste fout is ook iets waar ik me aan kan storen, maar me in plaats van mijn spant toch wel de kroon! Dat kan dus inderdaad , echt, echt, écht niet! Jouw en jou vertaal ik trouwens ook vaak naar het Engels, het verschil tussen you en your hoor ik sneller, dus zo weet ik dan ook sneller wanneer het jou of jouw is, haha. Op zich vind ik vind zo’n opfris ‘lesje’ af en toe wel kunnen. Stiekem denk ik dat er ook nog genoeg (bloggende) mensen zijn die er echt baat bij hebben, dus leerzaam is het ook zeker :)

  5. Zo! Toen ik dat geschreven tekstje van je las dacht ik echt: “wtf, where did it go wrong?” Ik dacht dat het letterlijk een voorbeeld van je bijleskindje(s) was. Dan zouden ze inderdaad nog genoeg te leren hebben! Eigenlijk kende ik ze ook allemaal al, maar ik vind het wel verfrissend om er nog eens over te lezen. Daarnaast maak ik geheid gehijt sowieso (kies er zelf maar een :P) zelf ook nog genoeg fouten. Irritant, ja, maargoed daar blijf ik mens voor.

  6. Herkenbare fouten, in de zin van: die worden vaak gemaakt.
    ‘Me boek’, draag krijg ik serieus de kriebels van, daar kan ik niet zo goed tegen.

  7. hahhaha grappig, mijn leerlingen zeggen altijd hij wilt of zij wilt, ik denk dat dit door de rappers en straattaal komt. Mijn gepreek helpt een beetje want met mijn ogen draaien resulteert in een wil.. Bij een ander ontdek ik in een zucht fouten, bij mijzelf niet en twijfel ik altijd. Ermm ik ben ook juf, foei, mijn excuus, ik heb niet geleerd voor primair onderwijs juf, ahhaha

  8. 2, 4 en 5 doe ik vaak fout… zucht. Laura, misschien moet jij me maar les geven!

  9. Tja, het is ergerlijk soms om die taalfouten te lezen, maar vaak kijk ik er wel gewoon over heen. Feit is nou eenmaal dat er ook mensen zijn die slecht zijn in Nederlands en dat er mensen zijn met dyslexie.
    Als het te lezen is vind ik het prima!

    Ps: ik ben inmiddels ook weer volop aan het bloggen.

  10. Nummer 1, 2 en 4 zijn echt erg, juf Laura. Ik kan mij daar ook best aan ergeren (!).

  11. 3 & 4 doe ik wel eens verkeerd (a)

  12. Gelukkig kende ik de fouten al. :-)

  13. Erg bedankt voor je spoedlesje Nederlands haha. Jammer dat je er niet van had gemaakt: Daar iriteerde ik me nogal aan. Zelf ben ik ook zo mierenneukerig dat ik iedereen ga verbeteren (Vooral met de “zij is groter als mij”. Brrrrr… krijg ik kriebels van)

  14. Ik vrees dat ik verleden jaar naar Ijsland gegaan ben… :p De overige fouten maak ik normaal gezien niet… (en haha, om ook maar eens de mierenneuker uit te hangen, het is ‘accent aigu’ en niet ‘agui’ – maar misschien was het een tikfout ;-) )
    Het is trouwens handig bij ‘jou’ en ‘jouw’ om het door ‘u’ te vervangen, zo hoor je het wel! Het is ‘uw’ boek, niet ‘u’ boek – dus de w van ‘uw’ mag er ook bij de ‘jouw’.

  15. Goedemorgen juf Laura! Ik heb een appel voor u meegenomen. Wat was dat een wijze les vandaag, ik heb veel kunnen leren van punt 1 en 4.

  16. haha vooral de irriteren/ergeren vond ik wel handig (daar zeurt mijn moeder altijd over maar ze kan nooit uitleggen wanneer je wat nou moet gebruiken…)
    Maar ik vind mogen, zullen en kunnen wel HELE andere werkwoorden dan willen. want de hele vorm veranderd bij hij/zij, en bij willen niet, dus is het bij die andere vrij logisch (voor een nederlander) dat er geen T achter komt (hij magt/zalt/kant, dat is een beetje vreemd vind je niet? ;))
    oh en nog een irritatie: zootje en sowieso :) (ipv zooitje en zowiezo), en de dan/als regel (dit zijn alvast tips voor de volgende les :P haha)

    • Maar het zijn geen hele andere werkwoorden of tenminste, zowel willen als zullen etc. behoren tot de onregelmatige werkwoorden (en nou ja, onderling lijken de onregelmatige werkwoorden niet op elkaar, maar daar zijn ze onregelmatig voor).

  17. Goedemorgen juf Laura,

    Dank je voor deze les.
    Ergeren en irriteren gaat bij mij nog wel eens fout, maar ik ben mij er steeds vaker bewust van.

    Wellicht dat je de volgende keer:
    – na-checken
    – hen/hun
    – hebt/heeft
    – kan/kunt/ken
    eens zou willen behandelen?

    Alvast bedankt en tot ziens juf Laura.

  18. Mijn zusje is fervent ‘hij wilt’- spreker. Het is iets Zeeuws geloof ik, maar ik erger me er aan.

    Ik zou het trouwens leuk vinden als je vaker zulke dingen zou posten. Taaldingetjes zijn altijd leuk namelijk. Lees jij eigenlijk ook altijd ‘onze taal’?

  19. Goedemorgen juffrouw Laura!
    Als taalnazi moedig ik je van harte aan om door te gaan! :D

    Dag juffrouw Laura

  20. Elke taalles is nuttig, Nederlands, Engels, Duits, Frans, maakt niet uit. Doe je best! Als los je maar bij twee mensen één standaardfout op, dan is dat al winst.
    Overigens heb ik je lang genoeg verbeterd, op andere zaken dan Nederlands overigens, zodat ik me daar niet meer aan zal wagen.

  21. Jeej ik ken alle regels :D! Ik ben nou heel trots op mezelf XD. Ik ben zelf ook een ’taalnazi’ zoals Elise het zegt :P. Ik heb een vriendin die uit Sri Lanka komt en na jaren heb ik eindelijk ‘de meisje’ eruit geschopt XD.

  22. Ik ken wel alle regels, maar volgens mij voer ik ze ook wel eens verkeerd uit. Het ergste vind ik dat mensen bij zelfstandige naamwoorden en andere stam+t ofzo doen. Want dat kan niet. Laatst las ik: inderdaadt, kasdt, supermarkdt,

  23. Goedemorgen juffrouw Laura,

    Ik ben zelf altijd geneigd om te zeggen dat ik me ‘irriteer aan’… En dat terwijl ik weet dat het fout is. Stom hè?!

    Tot ziens juffrouw Laura

  24. Ik erger me altijd aan zulke fouten ;-) Net als de welbekende dan-als fout. Maarja, ik ben volgens mij een wandelende grammarnazi.

  25. Pfiej, ben ik even blij dat ik van deze lessen op de hoogte ben, krijg ik dan nu een sticker, lieve juf Laura?

  26. Ik kende ze allemaal, behalve IJsland! Dat wist ik dus echt niet!
    Ik geef zelf tutor bij ons op school, en ik had laatst tegen mijn tutorkindje gezegd dat als -ie een 7 of hoger zou halen voor zijn volgende toets, hij een Twix van mij zou krijgen. En hij had een 8! Dus toen vond ik mezelf wel heel geweldig.

    Ken je beterspellen.nl? Dat is een site waar je je aan moet melden en elke dag een stuk of vier vragen krijgt die betrekking hebben tot de Nederlandse spelling. Mijn moeder doet dat altijd, maar die vraagt mij toch vaak om raad. Ik vind het zelf wel erg interessant!

  27. Oh, heb me net aangemeld (toetsweek, dus ik moet toch soggen!) en dit is de eerste test:

    Mark …….. nogal op complimentjes.

    kickd
    kicked
    kickt

    Het spel …….. werkt met kruisjes en rondjes.

    boter-kaas-en-eieren
    boter, kaas en eieren

    Op beterspellen.nl wordt vaak een werkwoord …….. .

    vervoegt
    vervoegd

    De meetinstrumenten worden elk jaar opnieuw …….. .

    gekallibreerd
    gekalibreerd
    gecallibreerd
    gecalibreerd

    Ik had alleen de laatste vraag fout, omdat ik dat woord zelf nooit zie/gebruik. Maar zo leer je weer eens wat!

    • Ja, dat is wel handig dat er ook woorden bij zitten die je zelf niet zo gauw gebruikt en dat je daar weer van leert zeg maar. Je hebt trouwens ook een Engelse versie!

  28. Het is altijd handig. Ik wist ook nit goed hoe je per se schreef en gebruikte het daarom zo min mogelijk. Ik zie vaker mensen dingen verkeerd schrijven, maar ik heb niet altijd zin om het te gaan verbeteren.

    Zelfs op het werk gebeurt het dat er hele teksten vreselijk zijn geschreven en dan kan ik ze gaan verbeteren. (Dinsdag een hele tekst herschreven..)

  29. Ik haal ergeren en irriteren wel eens door elkaar. Dan weet ik het verschil wel, maar niet meer welk woord passief is (irriteren dus). En eerlijk: ik schrijf meestal ook persé. Maar dat komt omdat ik het zelf anders verkeerd ga lezen, puur gemakzucht voor mezelf dus.

  30. Dit is echt een super fijne post! Alsjeblieft, maak ze vaker! Dan is er misschien nog hoop voor de jongelui (: Wat ik altijd vreselijk vind is als mensen dan en als door elkaar halen!

  31. Dank je voor dit tekstje! Ik studeer Nederlands en ik vind het bruikbaar. :)

  32. Haha, toevallig: ik heb morgen examen Nederlands. Nu ga ik zeker slagen! ;)

  33. Ik ga nog wel eens de mist in met de laatste :P

  34. Dit is werkelijk een blog naar mijn hart, want weet je waarom? Omdat ik me ook altijd vreselijk ERGER AAN (haha) deze fouten! Dus, ja, ik zou het superleuk vinden om meer van dit soort posts te zien, ook omdat ik een vriendin heb die nogal eens wat moeite heeft met grammatica en dan heb ik er moeite mee om het haar uit te leggen omdat ik uit mijn hoofd weet hoe het zit, haha. More, more, more!

  35. Ik vind het erg leuk om te lezen, ik zeg; vaker doen!

  36. Ik heb weleens moeite met of ik een woord op -dt moet laten eindigen of niet. Heb je daar nog een handige tip voor? Ik doe het nu zo: als ik het woord kan veranderen in loopt dan zet ik er een -t achter, anders niet. Bijvoorbeeld: ik twijfel over houd in ‘ je vader houd van’, dan denk ik ‘je vader loopt van’ want ‘je vader loop van’ klinkt niet. Dus het is houdt.
    Is dat een goede manier? Of klopt dat niet altijd?

    • Ja, dat is een goede manier :) Bij hij/zij/het moet je er altijd een t achter plakken (behalve bij de onregelmatige werkwoorden dus, zoals willen).

  37. Ah, handig. (alhoewel ik hoop dat ik ook vrij goed Nederlands schrijf op mijn blog, ondanks de Zweedse invloeden…) De volgende les gaat over d en dt? ;-)

  38. Dit is wel handig, maar gelukkig wist ik al deze dingen al (pfoe, wat een opluchting!) De ergeren/irriteren-kwestie heb ik ook pas een jaar geleden ontdekt en nu let ik er altijd heel goed op dat ik het niet fout zeg ;)

  39. Die IJsland wordt vaak door Word op eigen houtje aangepast.

    Het jou/jouw boek gebeuren wordt een stukje ingewikkelder als de persoon het boek zelf geschreven heeft :D

  40. Vooral doorgaan met deze lesjes. Ook al ben ik misschien niet jouw beoogde bijleskindje, ik vind dat je het zo grappig uitlegt :P
    Ik had alles goed, krijg ik nu een sticker?

  41. Ik ben dus niet de enige die zich zo kan ergeren aan zulke fouten!

  42. Bedankt voor je antwoord! Gelukkig maak ik nooit de hij/zij wilt fout *kriebels*

    Ik ken iemand die ‘men’ schrijft in plaats van ‘mijn’ *kriebels*

  43. Ik wist het allemaal al :)), krijg ik nu een goed cijfer juf? ;)

  44. Ik ben een dag te laat, maar toch … Goedemorgen juf Laura.
    Wat een leuke en interessante les. Ik heb het idee dat ik el het e.e.a. weet van de juiste spelling enzo, maar zo’n lesje is nooit weg. :-)

  45. Dat ergeren/irriteren onthoud ik nooit.. grr.

  46. Wat hou ik van dit bericht! Het is toch niet meer normaal te noemen hoe vaak die fouten gemaakt worden. En aangezien ik me niet kan voorstellen dat iedereen dat bewust doet of uit pure slordigheid, moet er iets aan het onderwijssysteem schorten. Hij wilt in plaats van hij wil en jouw in plaats van jou… je ziet het echt elke dag meermaals opduiken! Daar moet dringend iets aan gedaan worden! Bijles geven is alvast een grote stap in de goede richting, maar in het algemeen zouden de scholen er nog meer aandacht voor moeten hebben.

  47. Je bent een vrouw naar mijn hart Laura! Ik erger me ook altijd aan dat soort fouten. Die per se is trouwens een grappige, want ik kan dat nooit onthouden dus ik moet het altijd opnieuw opzoeken… Heb ik al tientallen keren gedaan. Maar misschien helpt jouw reminder om het voor eens en altijd te onthouden ;)

  48. Dankjewel Laura! Nu maakt niemand die jouw blog leest deze fouten nog, dat scheelt al heel veel. Zo vervelend altijd, al die fouten.. En ook mensen die ‘als’ en ‘dan’ door elkaar heen gooien alsof ze hetzelfde zijn..

  49. ooh ja, hier ben ik wel fan van. Nu ik een jaar weg ben geweest en nauwelijks Nederlands heb gepraat ik een spraakgebrek heb.

  50. ha, ik voel me (terecht) aangesproken :-)
    http://madddox.wordpress.com/about/
    komt gewoon doordat ik mijn middelbaar in het frans heb gedaan,
    en dat nederlands is nooit meer goedgekomen.
    dat de spelling ondertussen al tig keer veranderde helpt ook niet echt.
    de hoofdletters hangen dan gewoon weer af van mijn staat van luiheid op het moment zelf. :-)
    groetjes.

  51. Ik hou van dit soort posts, dus doe maar vaker :D ik zelf maak nog steeds veel fouten met als mij/ik dan ik/mij…. maar dat komt omdat ik er dan te weinig over nadenk, stiekem weet ik het wel. En ik had poule verkeerd geschreven, ik had dus gisteren de pool gewonnen met de wedstrijd :P

  52. Ik denk: ik snap dat wel. Er zijn echter zoveel mensen die nog wel wat bijles kunnen gebruiken. Die lezen waarschijnlijk niet graag, dat schiet dan weer niet op.

  53. Die laatste wist ik niet. Bedankt juf Laura!

  54. Ik woon in IJsselstein en moet dus heel vaak de IJ opschrijven. Helaas maakt de computer er altijd Ijsselstein van en daar erger ik me mateloos aan! Dus als je het ziet staan: ik doe het niet expres!

  55. Trackbacks

Leave a Reply to Marrit Postma